بحثی که شاید گاهی اوقات ذهن ما را مشغول کند فلسفه و علت برخی از احکام اسلام است .
ابتدا این سوال را مطرح می کنیم که چرا فلسفه حقیقی احکام اسلام برای ما بیان نشده است!؟
و آیا لازم است فلسفه احکام را همه مردم بفهمند؟!
در این زمینه گفتگوی جالب امام صادق(علیه السلام) با جابر خواندنی است!
امام صادق: ای جابر وقتی یک شخص با ایمان درک می کند که اصول دین او واقعیت دارد؛ احساس لذت می کند، این لذت جزء سرشت انسان می باشد و انسان از دیدن هرچیز منظم وکامل لذت می برد!
جابر: ولی متاسفانه حقایق مذهبی برای توده مردم روشن نیست و آنها از این لذت محرومند!
امام: محرومیت آنها برای این است که عالم نیستند و بهمین جهت من از هر فرصت استفاده می کنم و به مردم می گویم که علم بیاموزند!
جابر: چرا حقایق دین اسلام طوری نازل نشده که همه مردم آن را بفهمند؟
امام: نه تنها حقایق اسلام بلکه حقایق دین هایی که قبل از اسلام از طرف خدا مقرر شده طوری نازل نگردید که تمام مردم بتوانند به حقایق پی ببرند و کسب لذت کنند...
ای جابر بدان که دین غیر از فلسفه است!
یک حکیم وقتی نظریه ای را ابراز می دارد با توده مردم کاری ندارد او نمی خواهد که نظریه فلسفی وی را عامه مردم بفهمند...
اما دین غیر از یک نظریه فلسفی است!
پیغمبر ما که از طرف خداوند مبعوث شد دین اسلام را بین مردم رواج بدهد این دین را برای تمام افراد بشر آورده نه برای دسته ای بخصوص که از نظر عقل و درک بالاتر از طبقات دیگر هستند... این است که پیغمبر ناچار بوده که حقایق دین را به ساده ترین شکل به مردم بگوید...
حتی اگر شخصی با سادترین بیان بخواهدد با دلیل؛ حقایق دینی را برای مردم اثبات کند؛ باز هم آنها مصلحت بعضی از حقایق را نمی فهمند.
این است که احکام دین برای عقیده مردم نازل می شود نه برای عقل آنها مگر آنهایی که دارای عقول قوی هستند و می توانند مصلحت احکام دین را بفهمند.
در ادامه جابر سوال خوبی می پرسد و امام صادق آینده را برایش فاش می کند!!
جابر : ممکن است روزی بیاید که علم همگانی شود؟!
امام صادق: روزی فرا می رسد که نوع بشر خواهد فهمید که تمام مردم لازم است دانشمند شوند و وسایل فراهم خواهند نمود تا اینکه همه تحصیل کنند و دانش فرا گیرند!(امام صادق به زمان ما اشاره می فرمایند!)
جابر: حتما در آنروز تمام افراد بشر دانشمند خواهند بود؟!
امام: نه! حتی در آن روز هم تمام مردم دانشمند نمی شوند زیرا استعدادهای افراد متفاوت خواهد بود...
ومن امیدوارم روزی فرا رسد که اگر تمام مردم به حقایق دین اسلام آگاه نباشند؛ اکثریت آنها؛ حقایق را درک کنند!
خدایا ما را مشمول آرزوی صادق آل محمد قرار بده! تا از آن دسته از افراد باشیم که حقایق دین را کاوش می کنند و از لذت آن حقایق بهرمند می شوند! آمین