بسم الله الرحمن الرحیم
مسئله های سختی که باید یاد گرفت!
چندین سال قبل از دوستی خواستم که کسی را بمن معرفی کند تا بتوانم از راهنمائیهای اخلاقیش استفاده کنم! آن دوست؛ آقای خوشوقت را معرفی کرد!
خدمت آقای خوشبخت در مسجد امام حسن مجتبی علیه السلام رسیدم و طلب راهنمایی کردم!
ایشان طبق معمول که به همه مراجعینشان می گویند به من هم گفتند: تقوا! تنها راه همین است!
و به عنوان یک راهکار عملی به من توصیه کردند که رساله توضیح المسائلی تهیه کن! مسئله های شرعی را بخوان تا با واجبات و محرمات آشنا شوی و بتوانی حدود الهی را رعایت کنی!
القصه! داستان من و توضیح المسائل شرعی از اینجا شروع شد!(البته نه اینکه قبلا بسراغ آن نرفته باشم بلکه همه اش را نخوانده بودم!)
---------------------------
از همین اول بگویم که خدای ناکرده قصد جسارت به همه مراجع معظم تقلید را ندارم(بخصوص امام راحل که جانم فدای نام و راهش باد!)
فقط قصد دارم ادبیاتی که با آن؛ این توضیح المسائل ها نوشته می شود را نقد کنم همین!
ضمنا جملات داخل گیومه عینا نقل شده است!
اشکال اول: اگه منو فهمیدی!!
مثال:«در صورتی که شناخت اعلم یا بدست آوردن فتاوای او مشکل باشد(مستلزم عسر و حرج باشد) می تواند با رعایت الاعلم فالاعلم و سایر شرایط از غیر اعلم تقلید کند»
منظور از جمله رنگ شده بالا چیست!
ببینید! بله می شود به کسی مراجعه کرد و توضیح خواست اما طرز گفتار یک کتاب عمومی فقهی باید بگونه ای باشد که برای اکثریت جامعه قابل فهم باشد!
اشکال دوم: اگه به کارت اومد!!
مثال:«هرگاه انگور را در میان تیزاب بگذارند که سبزه شود در صورتی که علم به جوشیدن حاصل نشود پاک است!»
باید در کتاب عمومی مسئله هایی که عموم مردم با ان درگیر هستند ذکر شود(نه مثل مسئله بالا که مربوط به صنف انگور فروشان است!!) که در اینصورت قطر توضیح المسائل کمتر و در نتیجه ارزان تر و از لحاظ رغبت عمومی؛ بیشتر مورد توجه واقع می شود!
اشکال سوم: برو خودت حسابش کن!
مثال:«اگر پشه را که به بدنش نشسته بکشد و نداند خونی که از پشه بیرون آمد از او مکیده یا از خون پشه می باشد پاک است
و همچنین است اگر بداند از او مکیده ولی جزو بدن پشه حساب شود اما اگر فاصله بین مکیدن خون و کشتن پشه بقدری کم باشد که بگویند خون انسان است یا معلوم نباشد که می گویند خون پشه است یا خون انسان؛ نجس می باشد»
بقدری کم باشد یعنی چقدر؟!
یا مثلا می گویند فاصله بین نمازگزاران جماعت به اندازه گوسفند(!!) باید باشد!
ما در زمانی بسر می بریم که کمیتهای اینچنینی را باید با واحد زمان ما بیان کرد و ائمه ما نیز اگر چنین تعابیری را بکار برده اند بدین دلیل بوده که به زبان مردمان آن زمان صحبت می فرمودند.
ضمن اینکه تعابیر این شکلی برای بعضی باعث بوجود آمدن وسواس می شود زیرا برای آنها مبهم است و خودشان تفسیر بر روی آن می گذارند!
اشکال چهارم:اگه مثالهای خوب پیدا کردی!!
صادقانه می گویم که بعد از جریانی که برای وام های عمره مفرده رخ داد کلا به وام های سیستم بانکی مشکوک شدم!( یعنی شک دارم که قراردادهایی را که بانکها با ما می بندند توسط افراد خبره حوزوی از نظر عقود شرعی مورد بررسی قرار گرفته باشد!!)
چند بار هم سعی کردم تا بخش به اصطلاح اقتصادی توضیح المسائل را هم بخوانم تا خودم بفهمم!
اما دریغ از مثالهای خوب و کاربردی که مثلا یک وام را با مضاربه توجیه کرده باشد!
اشکال پنجم: اگه یه شکل و عکس پیدا کردی!!
فرض کنید احکام حج را می خوانید ایا بهتر نیست با عکسهایی مسئله را توضیح دهیم(البته سازمان حج و زیارت اقدامات خوبی لااقل پیرامون مسائل حج انجام داده)
اما آیا برای احکام صفوف جماعت یا وضو یا غسل تصویر سازی مناسب انجام شده است!( در مورد غسل البته کار خیلی کارشناسی شده لازم است!!!!!)
-----------------
گاهی باید مفاهیم دینی را بروز کرد ! این فرایند الزاما تفقه مجدد را نیاز ندارد اما چون کار تخصصی است باید زیر نظر یک فقیه برجسته صورت گیرد!
---------------------
فقه شیعه؛ افتخار شیعه است و سابقه بیش از هزار ساله دارد اما مظلوم هم هست زیرا به خوبی تعریف و تبیین برای عموم مردم نشده!
چه در بیان احکام!
چه در بیان فلسفه احکام!
(البته باید از تلاشهای گفتاری و نوشتاری افرادی چون آقای فلاح زاده تشکر کرد اما بنظرم این تلاشها نیز همه وجوه این مسائل را پوشش نداده است!)